de Koude Oorlog

De VS en de SU gingen vanaf de Tweede Wereldoorlog de wereldpolitiek bepalen. Zij vertegenwoordigden twee ideologisch geïnspireerde denkbeelden, die elkaar wederzijds uitsluiten. Het 'kapitalistische' ideaal van de VS was een samenleving waarin het individu centraal staat en die is gebaseerd op westerse waarden als vrijheid en democratie. Daartegenover stond het communistische ideaal van een samenleving waarin het collectief centraal staat en gelijkheid en solidariteit de hoogste waarden zijn. Beide wilden hun systeem over de hele wereld verspreiden.

De wantrouwende en vijandige houding die de VS en de SU tegenover elkaar aannamen, wordt de 'Koude Oorlog' genoemd. Deze begon na de Tweede Wereldoorlog want nadat de Russische troepen Oost-Europa hadden bevrijd in de Tweede Wereldoorlog, verlieten de Russische troepen Oost-Europa niet. Hierdoor ontstond het 'Oostblok'. En sindsdien bleven beide supermachten sterk aanwezig in Europa.

Containment-politiek
De Amerikanen vreesden de communistische wereldrevolutie en waren bang dat het communisme zich over de hele wereld zal verspreiden. Daarom kwamen ze met hun containment-politiek om ervoor te zorgen dat het communisme niet verspreidde. Want Amerikanen waren bang dat land na land ten onder zouden gaan aan het communisme. Dit noemden ze de domino theorie.

Kaart van Azië over de domino theorie

De Berlijnse muur
Na de Tweede Wereldoorlog werd Duitsland in vier delen bezettingszones opgedeeld: één deel ging naar de VS, één deel van Groot-Brittanië (GB), één deel ging naar Frankrijk en het vierde deel ging naar de Sovjet-Unie (SU). Berlijn lag in de bezettingszone van de SU, maar de VS, GB en Frankrijk wilde ook een deel van Berlijn. Daarom werd Berlijn ook in vier zones opgedeeld. Uiteindelijk werden de Amerikaanse, Engelse en Franse zones West-Duitsland en werd de Russische zone Oost-Duitsland.

Kaart van de verdeling van Duitsland en Berlijn na de Tweede Wereldoorlog

De grens tussen het zogenaamde kapitalistische 'Westen' en het communistische 'Oostblok' werd het 'IJzeren Gordijn' genoemd. Deze grens was goed bewaakt en het was niet mogelijk om van het Westen naar het Oosten te reizen of andersom. Maar Berijn lag in het 'Oostblok' en vanaf Oost-Berlijn kon je nog naar West-Berlijn reizen. En vanaf West-Berlijn kon je met het vliegtuig naar het Westen vluchten. Omdat jaarlijks steeds meer mensen van het Oosten naar het Westen vluchtte, besloot de Oost-Duitse regering samen met Moskou om een muur om West-Berlijn te bouwen, zodat men niet meer naar het Westen kon vluchten.

Kaart van Europa

De Koreaoorlog
Na de Tweede Wereldoorlog wordt Korea gesplitst in een communistisch Noord-Korea en een kapitalistisch Zuid-Korea. Noord-Korea viel in 1950 Zuid-Korea aan. Vervolgens komt de VN in actie en een VN leger (met ook Nederlandsers) is sterker en neemt bijna heel Noord-Korea in. Daardoor komt het leger heel dichtbij China (dat in 1949 communistisch is geworden). Vervolgens helpt China de Noord-Koreanen waardoor de Noord-Koreanen weer gebied terugveroverde. Uiteindelijk wordt er een wapenstilstand getekend, maar er is vandaag de dag nog steeds geen vredesverdrag getekend.

De Cubacrisis
Na de Tweede Wereldoorlog werd Cuba langzamerhand communistisch. Cuba stond de SU toe om raketinstallaties op Cuba te zetten. Dat was voor de VS natuurlijk niet accepteerbaar, want Cuba lag heel dichtbij de VS. Dus toen de VS hierachter kwam, greep het in. En ondanks de meerderheid van de militaire adviseurs adviseerden om Cuba helemaal plat te bombarderen, deed John F. Kennedy (destijds de president van de VS) dit niet. Als hij dit wel had gedaan, was de kans groot dat dat het begin van de Derde Wereldoorlog zou zijn geweest.

Afbeelding van de atoombom die in 1945 op Nagasaki viel

Kennedy liet een marine blokkade om Cuba plaatsen. En de Russen dreigden om hier recht doorheen te varen en hadden duikboten met nucleaire wapens klaar staan om de blokkade te doorbreken. De spanningen liepen deze dagen heel erg hoog op en de VS verhoogde het niveau van paraatheid naar DEFCON-2 zodat ze onmiddellijk militair konden ingrijpen. De hele wereld hield zijn adem in. Op zondag 28 oktober 1962 keerden de Russische schepen, die met kernwapens naar Cuba gingen, om. Want achter de schermen was onderhandeld. De wereld hield opgelucht adem, want nog nooit was de wereld zo dichtbij een kernoorlog, oorlog waarin nucleaire wapens worden gebruikt, geweest. Want tientallen jaren later bleek uit onderzoek en documenten dat de SU bereid was om kernwapens in te zetten als de VS hun schepen niet doorliet.

Krantenkop uit oktober 1962

Einde van de Koude Oorlog
Op 9 november 1989 viel de Berlijnse muur en zo kwam er langzamerhand een einde aan de Koude Oorlog. De SU was niet meer in staat om controle over het 'Oostblok' te houden en het ging slecht met de economie. De opheffing van de Sovjet-Unie op 26 december 1991 markeerde het echte einde van de Koude Oorlog, een oorlog die het buitenlands beleid van de VS veertig jaar lang had gedomineerd.

Hieronder staan een paar quotes die uit de Koude Oorlog komen of over de Koude Oorlog gaan.

"The Cold War began with the division of Europe. It can only end when Europe is whole."
-George H. W. Bush

"Mankind must put an end to war, or war will put an end to mankind."
-John F. Kennedy

"I know not with what weapons World War Three will be fought, but World War Four will be fought with sticks and stones."
-Albert Einstein

"Ich bin ein Berliner."
-John F. Kennedy

"Mister Gorbachev, tear down this wall!"
-Ronald Reagan

De bovenstaande quote van R. Reagon was een uitspraak die de Amerikaanse president Reagon maakte toen hij in Berlijn was. En in een toespraak die hij daar hield, verzocht hij Gorbachev (de leider van de SU) om de Berlijnse muur af te breken.

"With the end of the Cold War, all the 'isms' of the 20th century - Fascism, Nazism, Communism and the evil of apartheid-ism - have failed. Except one. Only democracy has shown itself true the help of all mankind."
-Jack kemp

"If it hadn't been for the Cold War, neither Russia nor America would have been sending people into space."
-James Lovelock

"It's always the small people who change things. It's never the politicians or the big guys. I mean, who pulled down the Berlin wall? It was all the people in the streets. The specialists didn't have a clue the day before."
-Luc Besson